door 1891 » wo 30 sep 2015, 13:35
In S/VM vandaag een goed artikel over het Eurostadion, dat overigens nog eens bevestigt wat ik op dit forum al eens heb gesteld: als Club-supporter hoef(de) je totaal niet jaloers te zijn op dit project gezien de huidige voorwaarden die Ghelamco aan Anderlecht oplegt. En dan gaat het niet per se over een paar miljoen minder huurgeld, maar vooral het gegeven dat Anderlecht niks meer dan een huurder zou blijven, geen (mede)eigenaar zou worden, geen aandelen zou verwerven in het stadion.
ZOALS VOORSPELD
Bij RSC Anderlecht vreesde men een scenario à la Rijsel en Marseille. Een scenario waarbij het een financieel avontuur aanging zonder ooit mede-eigenaar te worden van zijn nieuwe stadion. Daarom stapte de Brusselse club uit het Eurostadionproject: om zijn eigen voortbestaan niet in gevaar te brengen.
Financieel en structureel. Zo omschreef Anderlecht de redenen waarom zijn raad van bestuur donderdagavond besloot zich terug te trekken uit het Eurostadionproject. Meer uitleg kwam er, om allerlei juridische redenen, niet. Vervolgens ging het in alle commentaren vrijwel uitsluitend over de hoge huurprijs waarop Anderlecht zou zijn afgeknapt. In juli 2015 schreef Sport/Voetbalmagazine dat het om 11,2 miljoen euro per jaar ging, iets wat toen door een razende Ghelamcobaas Paul Gheysens werd bevestigd noch ontkend. Het cijfer stelde in al zijn naaktheid weinig voor. Over welke inkomsten er voor Anderlecht tegenover stonden, was immers niets bekend. Precies dát maakte maandenlang het voorwerp uit van moeizame onderhandelingen tussen projectontwikkelaar Ghelamco en Anderlecht.
Tot daar het financiële verhaal. Het echte probleem gaat dieper. Cruciaal is dat men zich bij Anderlecht gaandeweg begon te realiseren dat het nooit (mede)eigenaar zou worden van het stadion. Een lagere huurprijs verandert daar niets aan: het blijft weggegooid geld zonder dat de club er iets duurzaams voor in de plaats krijgt. In Amsterdam betaalt Ajax jaarlijks ook een niet onaardige 9,2 miljoen euro huur aan Amsterdam Arena. Maar het heeft wel 80 % van de aandelen in dat consortium. Met andere woorden: Ajax betaalt eigenlijk huur aan zichzelf. Met dat geld betaalt het zijn investeringen af en eventuele overschotten keert het via dividenden aan zichzelf uit. In Gelsenkirchen is Schalke 04 zelfs 100 % aandeelhouder en betaalt het een waanzinnige 17 miljoen euro huur aan zichzelf.
Bij Anderlecht vreesde men nu voor een Frans scenario. LOSC klaagt steen en been over de 10 miljoen euro huur die het afdraagt aan het consortium Eiffage-Stad Rijsel. Het water staat de club aan de lippen. In Marseille ging l’OM zover dat het ermee dreigde het nieuwe Stade Vélodrome te verlaten en naar Montpellier uit te wijken uit onvrede met de voorgestelde huurprijs van 7 miljoen euro. Uit al deze voorbeelden is duidelijk dat de hoogte van het huurbedrag er weinig toe doet. Waar het om gaat, is de eigendomsstructuur. Onder zijn nieuwe financieel directeur Jo Van Biesbroek was bij Anderlecht de conclusie gauw gemaakt: in het huidige scenario (Ghelamco als enige privé-eigenaar en een veel te groot stadion) was het voortbestaan van de club in gevaar.
GOUDADER
Didier De Baere, destijds Stadium Project Manager bij de KBVB, is niet verrast. Hij had dit scenario voorspeld. ‘Ik heb hier twee jaar geleden intern meermaals voor gewaarschuwd. Ofwel duidde de stad Brussel een privé-investeerder aan, die het stadion uittekent, financiert, bouwt en verhuurt aan een vaste bespeler. Het Franse model, zeg maar. Ofwel gaf de stad een erfpacht aan de hoofdbespeler van het stadion, in casu Anderlecht, waarna die zich verbond met een financier/bouwer in een stadionvennootschap en het stadion op zijn maat liet bouwen. Het Ajaxmodel dus. Ondanks dat het eerste model grote risico’s inhield, koos de stad hier uiteindelijk voor.’
Dat gebeurde vooral onder druk van het Parc des Expositions de Bruxelles (PEB), dat de Heizelpaleizen uitbaat. PEB had de concessie van Parking C en vreesde dat het die goudader zou verliezen. Tevens vreesde zijn CEO, de PS’er Henri Dineur, samen met de stad Brussel dat Anderlecht onder één hoedje zou spelen met Besix, waarvan de CEO Johan Beerlandt aandeelhouder is van de club. Om beide redenen wilde de stad liever zelf de bouwheer kunnen bepalen. Door de crisis rond het ontslag van trainer John van den Brom liet Anderlecht betijen. Uiteindelijk stemde het verrassend vlot in met een uitbesteding aan een derde partij, wat uiteindelijk Ghelamco werd. Een partij die alles bouwt en financiert en dus ook alle macht heeft over parking-, catering- en huurinkomsten. Met als gevolg ook dat een stadion werd uitgetekend beantwoordend aan de eisen voor EURO 2020, waaraan Anderlecht zich dan maar moest aanpassen. De Baere: ‘Veel logischer was geweest dat het stadion op maat van de hoofdgebruiker was gesneden en dat men daarna zou bekijken hoe het aan de UEFA-eisen zou worden aangepast.’
De vraag is: waarom liet Anderlecht dit allemaal gebeuren? Ghelamco ging er vervolgens ook nog prat op dat het een stadion zou bouwen zonder overheidsgeld. Om de daaraan verbonden risico’s op te vangen, vroeg het wel dat Anderlecht een langetermijnverbintenis aanging en de huurprijzen bancair liet garanderen. Zonder overheidsgarantie impliceert dit echter bijzonder hoge interesten. Een financiële strop dus voor Anderlecht, dat nog weinig gehoor vond bij Ghelamco voor zijn fundamentele bezwaar. Vooral sinds Ghelamco een akkoord had gevonden met PEB over de exploitatie van de nieuwe ondergrondse parking. Een goed akkoord voor beide partners, maar niet voor Anderlecht, dat een belangrijke potentiële inkomstenbron bij voorbaat zag verdwijnen.
GRADUEEL INKOPEN
Is het Eurostadion nu definitief van de baan? De Baere: ‘Ghelamco heeft zijn berekeningen gemaakt. De vraag is of zij nu nog bereid zullen zijn om hun winsten naar beneden bij te stellen. Cruciaal hierbij is in welke mate zij Anderlecht nodig hebben om het project rendabel te maken. Andere vraag is of de stad Brussel nog tussenbeide kan komen en erop kan aandringen dat Anderlecht in de stadionvennootschap wordt opgenomen. Bijvoorbeeld via een financiële leasing met aandelenverwerving. Op die manier zou Anderlecht zich gradueel kunnen inkopen en mede-eigenaar worden van het stadion. Alles is dus nog niet verloren.’
GEEN EUROSTADION, GEEN EURO 2020
VRAAG 1
Kan Ghelamco het Eurostadion toch bouwen, zonder Anderlecht? Neen. In de gunningsvoorwaarden staat: ‘De uitbating van het voetbalstadion moet een permanente aanwezigheid kennen van een voetbalploeg, die er zijn thuiswedstrijden speelt.’ Zonder Anderlecht is aan die voorwaarde niet meer voldaan.
VRAAG 2
Kan de stad nog teruggrijpen naar de stadionprojecten van de verliezende kandidaten Besix en Denys? Zelfs als dit juridisch mogelijk is, is de kans op succes klein. Ghelamco werd als nummer een naar voren geschoven door een adviesraad met daarin ook de buurtcomités. Door alsnog voor een andere projectontwikkelaar te kiezen, is duidelijk dat het project met nieuwe juridische tegenwind van de buurtbewoners te maken zal krijgen.
VRAAG 3
Kan Brussel gaststad voor het EURO 2020 blijven met een gerenoveerd Koning Boudewijnstadion? Neen. Brussel werd gekozen op basis van de plannen voor een nieuw Eurostadion. Daarvan afwijken leidt geheid tot juridische acties van Cardiff, dat met zijn Millennium Stadium net buiten de prijzen viel. Bovendien weigert UEFA-voorzitter Michel Platini al jarenlang nog een voet in het Koning Boudewijnstadion te zetten vanwege het Heizeldrama.
DOOR JAN HAUSPIE
Conclusie: tenzij Ghelamco zijn hele businessplan overhoop gooit ter wille van Anderlecht (wat noodzakelijk is om te mogen bouwen: een vaste bespeler. Nuja, ik dacht wel dat het in theorie ook zonder vaste bespeler mag, maar na het EK 2020 dan moet afgebroken worden, wat financieel uiteraard totaal niet te verantwoorden is), is het Eurostadion ten dode opgeschreven. En het is dus maar de vraag of het dàn nog wel interessant is voor Ghelamco. Voor Euro 2020 wordt het sowieso een heel moeilijke zaak, ook al omdat noodzakelijke aanpassingen aan het stadion ten gunste van Anderlecht in strijd kunnen komen met de EK-kandidatuur. Het beste zou gewoon zijn dat Ghelamco zich terugtrekt uit het project, dat Anderlecht (zoals Club) als bouwheer en financierder optreedt om een stadion op maat te zetten (minstens 40 000, maximum 50 000) waarvan het (volledig) eigenaar is. Het kan eventueel bij UEFA bekijken of dit dan nog weerhouden wordt voor Euro 2020 (zoals al eens gesteld: naast het Parkenstadion in Kopenhagen stond de UEFA in principe nog één afwijking af op de minimumcapaciteit van 50 000, maar of ze nu nog hun 60 250 voorziene plaatsen mogen wijzigen?), maar laat ons wel wezen: dit gaat maar om één achtste finale en drie groepswedstrijden (waarvan mogelijk één openingswedstrijd) in juni 2020, het kan echt niet de bedoeling dat we hiervoor de decennia erna ons land opzadelen met een witte olifant waarop dit land bij uitstek (toch zeker onze media) juist altijd veel (en terechte) kritiek heeft bij elk groot sportevenement. Een tijdelijke capaciteitsverhoging van 10 à 20 000 plaatsen voor Euro 2020 kan ook altijd, maar dat zal dan toch van de overheid (stad/gewest Brussel) moeten komen, want uiteraard totaal niet rendabel voor 4 wedstrijden.
Er wordt nogal graag gezegd dat Anderlecht een stadion cadeau zou krijgen omdat Ghelamco (stadion) en Brussel (vooral parking) financieren, opgehitst door leuke filmpjes, maar ik heb altijd gesteld: als je 11,2 miljoen huur moet betalen en hierbij niet over de volledige inkomsten mag beschikken (parking, ticketing, catering), laat staan enig eigenaarschap of aandelen verwerven, kan je maar beter zelf een stadion bouwen. En dat is dus wel een historische fout geweest van Anderlecht: zij zijn noodzakelijk en hadden altijd het financieel plan in eigen handen moeten nemen (voor 10 miljoen euro jaarlijkse afbetaling gedurende 10 jaar kan/had het gemakkelijk een stadion op maat waar het volledig eigenaar van is, volgens het Club Brugge-model). En het is dus maar de vraag of het dit dossier van Ghelamco nog kan kapen en zo ja, of dan het momentum (EK 2020) dan niet voorbij zal zijn. Nu goed, ik geloof niet/heb nooit geloofd dat dit dossier zaken als MER en Raad van State zal/zou overleven, dus of dit echt een gemiste kans is voor Anderlecht durf ik te betwijfelen, maar dat het project al door z'n projectfase zal/zou sneuvelen, zou wel heel erg pijnlijk zijn in de geschiedenis van de problematiek rond stadioninfrastructuur. Dat had/zou nooit mogen gebeuren.
Overigens in deze ook nog eens meegeven dat Muyters vorige donderdag in de commissie Sport heeft meegegeven dat de minimale capaciteit voor Diamond League meetings zal worden verhoogd naar 35.000 zitplaatsen en dat er na de ronkende verklaringen van Brussel aan de vooravond van de jongste Memorial (Koning Boudewijnstadion dat mag blijven staan) niet gevolgd zijn door enige contactopneming met de Vlaamse overheid.
Laatst bijgewerkt door
1891 op wo 30 sep 2015, 14:13, in totaal 1 keer bewerkt